Sociaalcontract

Als we het over contractfilosofen hebben, hebben we het meestal over drie heren. Thomas Hobbes, John Locke en Jean-Jaques Rousseau. Alle drie hadden zij hun idee over de natuurtoestand, een situatie waarin mensen leefden in een onbeperkte vrijheid. Bij alle drie sluiten de mensen, om verschillende redenen, een soort sociaal contract. Hierin leveren zij een stukje van hun eigen vrijheid in aan het algemeen.

Thomas Hobbes schreef in 1651 zijn 'Leviathan en was daarmee de eerste contractfilosoof. Hij beschreef de natuurtoestand als een oorlog van allen tegen allen. Er heerste schaarste en mensen hadden geen besef van goed en kwaad. Iedereen vocht tegen iedereen en nam wat hij nemen kon.
Deze toestand eindigde toen de mensen bereid waren een beetje van hun vrijheid in te leveren en in handen te geven van een soeverein, waardoor de 'oorlog' ophield.

John Locke heeft een positiever beeld van de natuurtoestand. In 1689 komt 'Second Treatise of Government' uit. Volgens Locke is de natuurtoestand een toestand van overvloed. Verder bestaat er geen eigendom. Alles is voor iedereen te gebruiken.
Er komt een eind aan deze natuurtoestand als mensen eigendom afgrenzen. Mensen krijgen ruzie en moeten deze conflicten zelf oplossen.
In een sociaal contract worden deze zaken door een soort regering beslecht. Deze regering heeft echter (anders dan bij Hobbes) geen absolute macht. Zij kan afgezet worden als zij het recht van het volk niet naleeft. Verder kan bij veranderde omstandigheden ook het sociale contract veranderd worden.

Jean-Jaques Rousseau heeft ook een positief beeld bij de natuurtoestand. Hij noemt dit een onbedorven natuurstaat. Net als bij Locke komt hier een einde aan als mensen zaken in eigendom nemen, de oorzaak van ongelijkheid en uitbuiting.
Het sociaal contract berust bij hem op de volkssoevereiniteit, of de wil van het volk als enige bron voor het staatsgezag en het recht. Net als Locke gaat hij in tegen het absolutisme, maar hij gaat nog een stapje verder. Bij hem heeft niet een persoon, of een groepje personen de macht over de samenleving, maar besluiten individuen een gemeenschap te vormen en sluiten een sociaal contract.

Een vierde naam die tóch nog even genoemd moet worden is John Rawls. In 1971 blies hij met zijn werk 'A Theory of Justice' het sociaal contract nieuw leven in. Hij bedacht een gedachte-expiriment waarin de deelnemers geen idee hebben van hun toekomstige positie in de maatschappij. In deze onwetendheid stellen zij een sociaal contract op.

Nu de vragen waarmee we onze redactie aan het werk zetten: welke aspecten van de verschillende natuurtoestanden zien we vandaag terug, en welke vorm van het sociale contract zou het beste zijn?

Bronnen:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Sociaal_contract
http://nl.wikipedia.org/wiki/Thomas_Hobbes
http://nl.wikipedia.org/wiki/John_Locke
http://nl.wikipedia.org/wiki/Jean-Jacques_Rousseau
Afbeeldingen:
http://images.businessweek.com/ss/06/08/personalbest_timeline/source/3.htm
http://thebsreport.wordpress.com/2009/09/14/quote-of-the-day-john-locke/
http://www.filosofia-irc.org/filosofos/r/rousseau/index.html
http://www.rankopedia.com/9/The-Philosopher-Series---Great-American-Philosophers/Step1/6489.htm

Van nature onrechtvaardig

In de filosofie les van vorige week kregen we de opdracht na te denken over rechtvaardigheid. Het was leuk om te zien dat we als ‘nitwits’ toch al snel een paar kernbegrippen aanhaalden, die we veel terug zien nu we meer op dit onderwerp in gaan. Blijkbaar heeft iedereen, zonder zich er eerst in te verdiepen, al een bepaald idee over rechtvaardigheid. Nu is rechtvaardigheid een typische gevoelskwestie. Hoe vaak komt het wel niet voor dat we iets onrechtvaardig vinden, maar niet precies kunnen zeggen waarom dan precies. Dit maakt het ook erg moeilijk om goed over rechtvaardigheid te discussieren, we kunnen argumenten vaak niet onder woorden brengen, omdat ze niet rationeel zijn, maar gevoelsmatig. Vaak wordt deze 'gevoelskennis' ondergesneeuwd door rationele overwegingen, dat terwijl deze toch vrij belangrijk is, anders hadden we er niet zo'n heftig gevoel bij gehad. (Martha Nussbaum)¹ Ik zal deze 'gevoels-argumenten' dan ook meenemen in mijn artikel.
Om het artikel niet te lang te maken ga ik niet op alle vragen in die Gaia gesteld heeft. Ik wil mijn mening geven op de vragen wát we eerlijk moeten verdelen, en de vraag of rechtvaardigheid wel mogelijk is. De uitwerkingen van die vragen raken soms wel aan andere, maar hebben niet de intentie ze te beantwoorden.

De eerste vraag die Gaia stelt is wát we dan rechtvaardig moeten verdelen. Hier hebben we het met ons groepje ook over gehad. We bedachten al snel dat we zaken als geld, geluk, levensmiddelen, werkgelegenheid, etc. bijna niet eerlijk te verdelen zijn, omdat de een zich er veel meer voor inspant dan de ander. In een Utopie zou je deze inspanning kunnen meten, en op grond daarvan uit kunnen betalen, maar in de werkelijkheid kan dat niet.
Omdat we als mens toch graag invloed willen hebben op ons eigen leven, er iets van willen maken, zou een gelijke verdeling van deze zaken geen bevredigende oplossing zijn. Wat verdelen we dan wel? Kansen. We vonden dat niet iedereen hetzelfde zou moeten krijgen als een ander, omdat er relevante verschillen zijn tussen mensen, maar die verschillen hebben allemaal te maken met de persoon zelf, niet met de omstandigheden waarin hij verkeert. Daarom vonden we dat iedereen recht zou moeten hebben op een gelijk begin, en zo dezelfde kansen krijgt. Wat hij met die kansen doet is aan hem.
Dat brengt me op mijn stelling ‘Onrechtvaardigheid zit in de natuur van de mens.’ Deze gelijke kansen zijn namelijk niet te realiseren, omdat mensen niet gelijk zíjn, niet wat betreft interesses, maar wat betreft talenten. De een is nu eenmaal beter in wiskunde, en de ander in sociale vaardigheden. De kansen die je krijgt in je leven hangen voor een goed deel af van je (aangeboren!) talenten. Deze talenten kunnen we wel meer of minder ontwikkelen, maar het verschil zal er blijven. De onrechtvaardigheid zit in de natuur van de mens, omdat onze talenten in onze natuur zitten. Bij zaken als het land van geboorte, het sociale milieu, en een aantal andere zaken zouden in een utopie het verschil nog teniet gedaan kunnen worden, maar onze talenten zitten in onze natuur, daar is niet aan te knutselen.

Bronnen:
- http://mihai.punt.nl/index.php?r=1&id=264221&tbl_archief=0
- http://www.filosofiemagazine.nl/00/fm/nl/121_128/artikel/4997/Martha_Nussbaum:_%E2%80%98In_je_kwetsbaarheid_ervaar_je_het_goede%E2%80%99.html
- http://www.health-spy.com/difference.html
- http://www.extendlimits.nl/index.php/news/news_item/5589/

Rechtvaardigheid

Bij rechtvaardigheid denken we al gauw aan misdaad en straf, rechtspraak. We vinden het met zijn allen rechtvaardig dat je gestraft wordt als je iets fout gedaan hebt. Als we het hebben over een rechtvaardige docent gaat het vaak om iemand die straf uitdeelt op een goeie manier: je krijgt straf als je het verdiend heeft en als twee mensen hetzelfde fout doen krijgen ze dezelfde straf. Hoe zwaar dit soort straffen moeten zijn, en of er factoren zijn die meegenomen moeten worden bij de veroordeling staat ter discussie, maar dat een andere keer.

Rechtvaardigheid gaat niet alleen om misdaad en straf. Rechtvaardigheid gaat ook om een rechtvaardige verdeling. We kennen niet voor niets de weegschaal als teken voor rechtvaardigheid.
Om nu te kijken naar wat voor handelingen rechtvaardig zijn, moeten we eerst eens kijken wat we dan precies rechtvaardig noemen. Wat willen we rechtvaardig verdelen? Hoe doen we dat dan? Zijn er factoren die het rechtvaardig maken de een meer te geven dan de ander? Wie is verantwoordelijk voor het bewerkstelligen van die rechtvaardigheid? Is rechtvaardigheid überhaupt wel mogelijk?

Een mooie taak dus weer voor onze redactieleden, en misschien wil je hier zelf ook wel wat over kwijt?

Het einde als een nieuwe start

Zoals we aan het begin al gezegd hebben, is deze blog begonnen als een opdracht voor school. De opdracht is inmiddels afgerond, maar in de tijd dat we inmiddels online zijn is het meer geworden dan dat. Het is ons project geworden, ons plekje. We hebben van de docent nog één laatste opdracht gekregen. Een laatste artikel waarin we het bloggen evalueren en kijken wat we in die paar weken bereikt hebben. Niet ons laatste artikel dus, maar wel een afsluiting van de opdracht.

Soms heb je zo'n moment dat je je beseft dat een verleden langer is geweest, dan dat de toekomst nog zal zijn. Voor Gaia is dat moment nog niet gekomen. Nog geen einde, maar wel een verandering.
Je kan het zien als volwassen worden. Het begin van je leven heb je gehad. Het moment dat beslissingen voor je genomen worden, en je daarbinnen vrij bent om te doen wat je wilt. Er worden verplichtingen gesteld, richting aangegeven en hulp geboden, Een veilige omgeving om dingen uit te proberen en te leren. We hebben met zijn allen zelfs al een soort pubertijd doorgemaakt, het moment dat de richting wel aangegeven werd, maar wij eigenlijk een andere kant op wilden. Nu is het tijd om volwassen te worden. Zelf beslissingen te maken, zelf richting aan te geven. Maar ook tijd om zelf te zorgen dat dingen gebeuren. Discipline is een woord dat onlosmakelijk verbonden is met het volwassen worden. Als kind, of als puber, doe je dingen omdat het moet, omdat er anders directe consequenties zijn. Als volwassene moet je deze consequenties zelf uitvinden, en zelf de discipline opbrengen om ze te voorkomen.

Het is afwachten of we die discipline in ons hebben, af wachten of nieuwe hoogtepunten en vage consequenties genoeg zijn om door te schrijven en samen deadlines te halen. Of deze blog nou nog een toekomst zal beleven, of dat het blijft bij het verleden dat hij al gekend heeft, de tijd dat de blog online geweest is, en de hoogtepunten die we daaraan beleeft hebben neemt niemand ons meer af. Het was een grote klus, maar voor ons ook een enorm succes!

Baas in eigen hoofd?

Op deze vraag kan ik maar één antwoord geven: "JA!". De mens is baas in eigen hoofd. Mensen beslissen zelf hoe en wat ze willen doen. In God geloven, of niet, bijvoorbeeld. Ik volg God, hoe ik denk dat goed is. Ik bedenk dit allemaal zelf. God is niet de baas over mijn gedachten, of wie dan ook.
Dat je dingen vergeet, is menselijk. Dingen die je al eerder heb gehoort, en een beetje bent vergeten. Als je er aan herinnerd wordt, herken je het vaak wel.

Mijn gitaarleraar heeft een hersenbloeding gehad, toen hij een jaar of 20 was. Toen hij weer bij kwam, was hij een heel ander persoon. Maar als hij een liedje speelde, dat hij voor zijn hersenbloeding wel kon spelen, was er wel een vorm van herkenning, en leerde hij het sneller op nieuw. Ergens in zijn hersenen, zat dus toch nog dat liedje verstopt.
Ik denk dus, dat je verschillende soorten herinneringen hebt. Je hebt de herinneringen, die je zo kunt "oplepelen", en vertellen. En je hebt herinneringen, die ergens diep in je hersenen verborgen zitten, maar alleen naar boven komen als je er van buitenaf aan herinnerd wordt.

Alles hangt met alles samen 2

In het stukje voor mij heb je al het een en ander kunnen lezen over Leonardo da Vinci en zijn uitspraak:'alles hangt met alles samen'.
Zoals gezegd was Da Vinci een homo universale, een man die alles kan.

Alles hangt met alles samen, wat wordt hier nou eigenlijk mee bedoelt?
eerlijk gezegd het ik geen idee..

Als alles met al het andere samenhangt bedoelt hij dan dat er niets toeval is? dat voor alles een logisch verklaarbare reden is?

Of heeft hij het over jezelf, dat binnen jezelf alles met alles samenhangt?
Dus als Freud zegt dat je een über-ich, een Ich en een Es hebt, dan zou Da Vinci zeggen dat dat niet 3 aparte onderdelen zijn maar dat alles met alles samenhangt.
Dat zou betekenen dat je dus nooit alleen een Ich zou kunnen zijn, je moet ook in meer of mindere mate het über-ich en het Es in je hebben, immers, alles hangt met alles samen.

Persoonlijk denk ik dat inderdaad alles met alles samenhangt maar dan in de zin van:
omdat ik hier en hier voor kies dan gebeurd dat en dat. Dus eigenlijk een
oorzaak --> gevolg reactie.

Alles hangt met alles samen

Er is al over Sigmund Freud gesproken, met zijn ideeën over het zelf of ook wel het Ich, Es en Über Ich. Freud beweert dus dat onze gedachten gescheiden zijn.

Leonardo da Vinci heeft hier ook een uitspraak over gedaan. Da Vinci was een homo universale, hij was van vele markten thuis. Je kent hem vast wel van zijn schilderijen en beeldhouwwerken. De uitspraak van Da Vinci luidde; "Alles hangt met alles samen".
Ik zal gaan kijken wat dit nou precies inhoud en zal er een uitleg bij geven naar mijn eigen visie.

"Alles hangt met alles samen."
Omdat we het al over de theorie van Freud hebben gehad zal ik dat niet nog eens allemaal gaan vertellen, ik zal het verschil tussen zijn theorie en deze uitspraak bekijken. We hebben het over ons geweten en handelingen, naar mijn mening wil Da Vinci er dus mee duidelijk maken dat onze handelingen met onze gedachten samenhangen.
Hebben wij hier zelf ook nog invloed op?
Op deze vraag kan ik met alleen deze uitspraak van Da Vinci geen duidelijk antwoord geven. Helaas, maar als je bedenkt dat alles met elkaar te maken heeft, dan zal je er zelf en dus je geweten, je driften en ook de natuurlijke krachten er iets mee te maken moeten hebben. Dan heb je zelf invloed op je handelingen, want Freud maakte in zijn theorie duidelijk dat je met je geweten daadwerkelijk WEL wat te maken hebt. Het geweten kan je "aansturen", als alles met elkaar samenhangt heb je indirect overal dus invloed op via je geweten.