Athene, Mens zijn?

In feite is het heel simpel. We maken toch elke dag mee wat het is om een mens te zijn? We zien toch elke dag mensen om ons heen? Niet dus.

Als je naar de mensen om je heen kijkt, of naar je biologie boek wat mij betreft, zie je dat de mens een dier is dat op twee poten loopt en de andere twee gebruikt om onder meer dingen op te pakken. Verder heeft de mens weinig beharing, niet erg scherpe tanden en klauwen die niet bedoeld zijn als wapen maar als gebruiksvoorwerp. Ook wat zintuigen betreft doet de mens onder voor veel andere dieren. Friedrich Nietzsche (1844 – 1900) zag dit ook. Hij noemde de mens niet voor niets mangelwesen, een incompleet dier.

Toch ziet de mens zich graag als superieur wezen, dat moet toch érgens vandaan komen? Natuurlijk: de rede. Aristoteles: Animal rationale, het denkende dier. Maar hoe weten we nu zo zeker dat onze hond niet kan denken, heb je het hem wel eens gevraagd? Misschien wel, maar begreep je zijn antwoord? Vast niet. In feite kunnen we niet zeker weten of wij de enige zijn die kunnen denken, misschien kunnen dieren het ook wel. Of sterker nog: misschien kunnen wíj het niet eens. Waar bestaan we nu eigenlijk uit? Uit een berg moleculen, of niet soms? Hoe kan het dat die moleculen samen ineens kunnen denken als ze een mens vormen en niet als ze een aap zijn? Weet dat molecuul veel?
Nee, we kunnen er niet zeker van zijn dat één, wij kunnen denken, en twee, dieren dit niet kunnen.

Misschien moeten we het verschil tussen de mens en de dier maar los laten, we kunnen niet waarnemen hoe het is om een dier te zijn, dus eigenlijk is hier na al die eeuwen nog steeds geen zinnig woord over te zeggen.
We doen er nog een schepje bovenop: je kunt niet kijken hoe het is om je buurman te zijn, of je zusje, of je leraar. Als we er van uit gaan dat zijn informatieverwerving en –verwerking hetzelfde gaat als die van jou kun je een heel eind komen, maar in feite weet je het niet zeker. Misschien ben jij wel de enige die kan denken en zijn alle andere organismen (schimmels, planten, dieren) wel een soort robots, zonder ratio en gevoel?
Eigenlijk kunnen we geen antwoord geven op de vraag wat het is om mens te zijn. We kunnen alleen zeggen wat het is om mij te zijn, en dat is voor iedereen anders.

Aangezien we als filosofen toch graag een antwoord willen hebben blijf ik bij mijn eerste definitie van de mens: een dier dat op twee poten loopt, en zijn natuurlijke wapens is gaan gebruiken als werktuigen.

Bronnen:
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Nietzsche
- Cogito, ik denk: inleiding in de filosofie, door Eva Anne le Coultre
- Het oog in de storm, door Ellen Geerlings